Gimnastyka buzi i języka
Ćwiczenia usprawniające narządy mowy a więc język, wargi i podniebienie przygotowują do prawidłowego mówienia. Dzieci mają naturalną skłonność do wielokrotnego powtarzania ulubionych zabaw.
Jeśli więc potraktujemy ćwiczenie jako zabawę, będzie ono dla dziecka czystą przyjemnością. Rola dorosłego polega na pokazaniu poprawnie wykonanego ćwiczenia i zachęcaniu dziecka do pracy przez chwalenie za podejmowany wysiłek, choćby efekty nie były od razu widoczne. Lepiej ćwiczyć krótko, ale częściej 3 – 4 minuty z 3-latkiem, do 10 ze starszym dzieckiem. Pamiętajmy jednak, że czas trwania i liczbę powtórzeń należy dostosować do indywidualnych możliwości dziecka. Na początku należy wykonywać ćwiczenia z dzieckiem przed lustrem, kiedy potrafi już wykonać je bez kontroli, można wykorzystywać każdą nadarzająca się okazję.
Poniżej kilka przykładów zabaw (do wyboru) z dzieckiem:
- „ Co słyszę?” – dzieci siedzą z zamkniętymi oczami i nasłuchują, rozpoznają odgłosy dochodzące z sąsiedztwa, ulicy
- „ Zgadnij, co wydało dźwięk?” – uderzanie pałeczką w szkło, fajans, metal, kamień, drewno itp. Toczenie różnych przedmiotów po podłodze (np. piłki, kasztana, kamienia), rozpoznawanie odgłosu przez dzieci
- Rozpoznawanie różnych przedmiotów w zamkniętym pudełku po wydawanym odgłosie – groch, kamyki, gwoździe, cukier, kasza itp.
- Uderzanie o siebie klockami, łyżeczkami, garnuszkami; uderzanie łyżeczką o pustą szklankę, o szklankę z wodą, klaskanie, darcie papieru, gniecenie papieru, przelewanie wody( z wysokości, z niska), drapanie po szkle, papierze, stole
- Rozpoznawanie głosu, szmeru, źródła dźwięku – miejsca, kierunku, odległości, ilości dźwięków (dużo- mało), głośności ( cicho – głośno)
- Szukanie ukrytego zegarka, radia, dzwoniącego budzika
- Rozróżnianie i naśladowanie głosów zwierząt: kota, psa, krowy, kury, koguta, kaczki, gęsi itp.
- Rozróżnianie odgłosów pojazdów: samochodu, pociągu, motoru, traktora itp.
- Rozpoznawanie po dźwięku różnych urządzeń domowych, np. odkurzacz, mikser, suszarka, pralka itp.
Ćwiczenia warg:
- Wymawianie na przemian „ a-o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie wargi górnej i dolnej
- Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”
- Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”
- Naprzemienne wymawianie „ i – u”
- Parskanie (wprawianie warg w drganie)
- Masaż warg zębami ( górnymi dolnej wargi i odwrotnie)
- Dmuchanie na płomień świecy, na watkę lub piłkę pingpongową
- Układanie ust jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną, przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y-e, u-a-i-o-e-y, o-a-y-i-u, e-y-i-o-a-u, u-i-y-a-o.
- Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.
- Wysuwanie warg w „ryjek”, cofanie w „uśmiech”
- Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo
- Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.
Ćwiczenia języka:
- „Głaskanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta
- Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych (krążenie językiem)
- Przesuwanie języka od zębów górnych i cofanie w głąb jamy ustnej
- Kląskanie językiem
- Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust (żuchwa opuszczona)
- Język wysunięty w kształcie grota wykonuje poziome ruchy wahadłowe od jednego do drugiego kącika ust
- Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt „łopaty” i „grota”
- Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.
„Kwiatuszki” – zabawy oddechowe : kwiatuszki można wyciąć z papieru ( wielkość ok 1 cm) ale można wyciąć specjalnym dziurkaczem ( jeżeli ktoś taki posiada)
• zdmuchiwanie kwiatuszków z ręki
• wąchanie kwiatuszków
• oddychanie przeponowe z kwiatuszkami ułożonymi na brzuszkach.